Cán bộ là gì? Phân biệt cán bộ, công chức và viên chức

1. Khái niệm cán bộ là gì?

Cán bộ là gì? Khái niệm cán bộ đã được quy định rõ ràng tại khoản 1 Điều 4 Luật Cán bộ, công chức 2008 như sau:

"Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp huyện), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước."

Theo đó, có thể hiểu một cách đơn giản, cán bộ là công dân Việt Nam, đáp ứng được các điều kiện bầu cử được bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong biên chế của Nhà nước và được hưởng mức lương thưởng theo biên chế của Nhà nước.

Ví dụ: Các chức danh cán bộ tiêu biểu như: Thủ tướng chính phủ, Bí thư đảng ủy, Chánh án tòa án nhân dân tối cao, Chủ tịch UBND tỉnh,...

2. Phân loại cán bộ

Sau khi đã nắm được chính xác định nghĩa cán bộ là gì cần phải xác định được cách phân cấp cán bộ. Việc phân cấp cán bộ dựa trên 2 tiêu chí chính bao gồm:

Theo cấp bậc quản lý

• Cán Bộ Trung Ương: Bao gồm các vị trí như Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, và các vị trí lãnh đạo trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước ở cấp trung ương.

• Cán Bộ Cấp Tỉnh: Là những người giữ các chức vụ như Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh, và các vị trí lãnh đạo trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước ở cấp tỉnh.

• Cán Bộ Cấp Huyện: Gồm các chức vụ như Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện, và các vị trí lãnh đạo trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước ở cấp huyện.

Theo lĩnh vực công tác

• Cán Bộ Chính Trị: Là những người giữ các chức vụ trong Đảng Cộng sản Việt Nam, tham gia vào việc hoạch định và thực hiện các chính sách chính trị.

• Cán Bộ Hành Chính: Là những người làm việc trong các cơ quan hành chính nhà nước, chịu trách nhiệm thực hiện các nhiệm vụ hành chính, quản lý nhà nước.

• Cán Bộ Chuyên Môn Kỹ Thuật: Gồm những người làm việc trong các lĩnh vực chuyên môn như y tế, giáo dục, khoa học công nghệ, văn hóa, thể thao, và các ngành kinh tế.

3. Vai trò của cán bộ

Sau khi đã nắm bắt được các thông tin cơ bản về cán bộ là gì, khi tìm hiểu chi tiết hơn bạn cần biết vai trò của cán bộ. Cán bộ có vai trò quan trọng đối với việc phát triển của bộ máy nhà nước, cụ thể:

• Thực Thi Chính Sách

Cán bộ là người trực tiếp thực thi các chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước. Họ chịu trách nhiệm đưa các quyết định từ cấp trên xuống cấp dưới, đảm bảo chính sách được thực hiện đúng mục đích và hiệu quả.

• Quản Lý Nhà Nước Và Xã Hội

Cán bộ tham gia vào việc quản lý, điều hành các hoạt động của nhà nước và xã hội. Họ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trật tự, an ninh, và phát triển kinh tế - xã hội.

• Đại Diện Cho Nhân Dân

Từ định nghĩa về cán bộ là gì có thể hiểu cán bộ cũng là những người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân. Họ phải lắng nghe, tiếp thu ý kiến của người dân để phản ánh lên cấp trên, đồng thời giải quyết các vấn đề phát sinh trong cộng đồng.

4. Quyền và nghĩa vụ của cán bộ

Quyền của cán bộ

Cán bộ sẽ được hưởng một loạt quyền lợi nhằm đảm bảo hiệu quả công việc và đời sống cá nhân. Vậy quyền của cán bộ là gì trong các công tác xây dựng đất nước? Dưới đây là chi tiết về những quyền lợi đó:

• Điều Kiện Khi Thi Hành Công Vụ

Cán bộ có quyền được giao quyền hạn tương xứng với nhiệm vụ của mình. Điều này bao gồm:

• Được cung cấp đầy đủ trang thiết bị và các điều kiện làm việc cần thiết theo quy định của pháp luật.

• Tiếp cận các thông tin liên quan đến nhiệm vụ và quyền hạn được giao.

• Tham gia các khóa đào tạo và bồi dưỡng để nâng cao trình độ chính trị, nghiệp vụ và chuyên môn.

• Được pháp luật bảo vệ trong quá trình thực thi nhiệm vụ.

• Chế Độ Tiền Lương

Cán bộ được đảm bảo một mức lương tương xứng với nhiệm vụ và quyền hạn của mình, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước. Cụ thể:

• Nhận lương theo quy định của Nhà nước, đảm bảo sự công bằng và hợp lý.

• Được hưởng các khoản phụ cấp như tiền làm đêm, tiền làm thêm giờ, công tác phí và các chế độ khác theo quy định pháp luật.

• Chế Độ Nghỉ Ngơi

Giống như những người lao động khác, cán bộ cũng được hưởng các chế độ nghỉ ngơi theo quy định pháp luật hiện hành. Điều này bao gồm:

• Nghỉ lễ, nghỉ hàng năm và nghỉ khi có việc riêng cần giải quyết.

• Các quyền lợi khác đã được quy định trong pháp luật.

Nghĩa Vụ Của Cán Bộ

Bên cạnh nắm bắt quyền hạn của cán bộ bạn cũng cần biết nghĩa vụ của cán bộ là gì. Hiện nay, cán bộ cũng có những nghĩa vụ quan trọng đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân. Cụ thể:

• Đối với Đảng và Nhà nước: Cán bộ phải tuyệt đối trung thành, bảo vệ danh dự quốc gia và lợi ích của dân tộc.

• Đối với nhân dân: Cán bộ phải tôn trọng và tận tâm phục vụ nhân dân.

Ngoài ra, khi tìm hiểu về nghĩa vụ của cán bộ là gì bạn cũng cần phải nắm được một số điểm như sau:

• Chỉ đạo, tổ chức thực hiện và hoàn thành nhiệm vụ được giao, chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động của đơn vị, tổ chức hoặc cơ quan mình.

• Thực hiện các biện pháp phòng, chống tham nhũng, quan liêu, và thực hiện chính sách tiết kiệm, chống lãng phí. Cán bộ phải chịu trách nhiệm nếu để xảy ra tham nhũng, lãng phí hoặc quan liêu trong đơn vị mình quản lý.

Ngoài ra, cán bộ còn phải tuân thủ các nghĩa vụ khác được quy định rõ ràng trong Luật Cán bộ, Công chức hiện hành.

5. Phân biệt cán bộ, công chức và viên chức

Muốn biết sự khác nhau giữa công chức, viên chức và cán bộ là gì cần xem xét dựa trên các yếu tố dưới đây như sau:

6. Cán bộ được xếp lương như thế nào?

Hiện nay, việc xếp lương của cán bộ vẫn tuân theo quy định của Chính phủ tại Nghị định 204/2004/NĐ-CP, với các bảng lương cụ thể như sau:

• Bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ dành cho cán bộ, công chức trong các cơ quan Nhà nước, bao gồm cả những người giữ chức danh do bầu cử, cán bộ xếp lương theo ngạch, bậc công chức hành chính và hưởng phụ cấp chức vụ lãnh đạo, cùng với công chức ở xã, phường, thị trấn.

• Bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ dành cho cán bộ, viên chức trong các đơn vị sự nghiệp của Nhà nước.

Theo quy định này, lương của cán bộ được tính theo công thức:

Lương = Hệ số × Mức lương cơ sở

Trong đó, hệ số lương được quy định cụ thể trong các bảng lương nêu trên. Mức lương cơ sở hiện nay (năm 2021) được áp dụng là 1,49 triệu đồng/tháng.

Từ ngày 01/01/2022, khi cải cách tiền lương được thực hiện trên toàn quốc sẽ có một bảng lương chức vụ áp dụng cho cán bộ giữ chức vụ lãnh đạo (bầu cử và bổ nhiệm) trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cấp xã theo nguyên tắc:

• Người giữ chức vụ lãnh đạo nào thì hưởng lương theo chức vụ đó. Nếu một người giữ nhiều chức vụ thì hưởng mức lương chức vụ cao nhất. Nếu giữ các chức vụ lãnh đạo tương đương nhau thì mức lương chức vụ được hưởng sẽ như nhau và mức lương chức vụ của lãnh đạo cấp trên phải cao hơn cấp dưới.

• Không có sự phân biệt mức lương khi cùng chức danh lãnh đạo dù ở phân loại đơn vị hành chính nào; và không phân loại bộ, ngành, ban, ủy ban và các cơ quan tương đương ở Trung ương khi xây dựng bảng lương chức vụ tại cấp này.

7. Điều kiện để trở thành cán bộ là gì?

Để trở thành cán bộ, cần phải đáp ứng một số điều kiện nhất định về trình độ học vấn, kinh nghiệm công tác, đạo đức, và các yếu tố khác tùy thuộc vào từng vị trí cụ thể. Tham khảo cách để trở thành cán bộ là gì qua những điều kiện chung và các yêu cầu cụ thể được áp dụng cho cán bộ trong các cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị - xã hội tại Việt Nam dưới đây như sau:

7.1. Trình Độ Học Vấn

• Trình độ giáo dục

  • Bằng cấp: Để trở thành cán bộ, thông thường bạn cần có ít nhất bằng tốt nghiệp đại học. Đối với các vị trí cao hơn, như lãnh đạo cấp tỉnh hoặc trung ương, yêu cầu có thể là bằng thạc sĩ hoặc tiến sĩ.

  • Chuyên ngành: Chuyên ngành học phải phù hợp với lĩnh vực công tác. Ví dụ, cán bộ làm việc trong lĩnh vực tài chính cần có bằng cấp liên quan đến kinh tế, tài chính, hoặc kế toán.

• Đào tạo chuyên môn

  • Khóa học chuyên ngành: Tham gia các khóa đào tạo chuyên ngành, các khóa bồi dưỡng nghiệp vụ để nâng cao trình độ chuyên môn.

  • Chứng chỉ nghiệp vụ: Có chứng chỉ nghiệp vụ hoặc giấy chứng nhận hoàn thành các khóa đào tạo cần thiết cho vị trí công việc.

7.2. Kinh nghiệm công tác

• Thâm niên công tác

  • Kinh nghiệm làm việc: Thường yêu cầu ít nhất 3-5 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực liên quan. Đối với các vị trí cao cấp, có thể yêu cầu nhiều năm kinh nghiệm hơn, ví dụ 10-15 năm.

  • Kinh nghiệm quản lý: Hiểu được vai trò của cán bộ là gì có thể nhận thấy được các cán bộ cần có khả năng quản lý. Đối với các vị trí lãnh đạo, cần có kinh nghiệm quản lý và điều hành tại các cơ quan, tổ chức.

• Kỹ năng làm việc

  • Kỹ năng chuyên môn: Thành thạo các kỹ năng chuyên môn cần thiết cho vị trí công việc, chẳng hạn như kỹ năng tài chính, kỹ năng pháp lý, kỹ năng y tế, vv.

  • Kỹ năng mềm: Phát triển các kỹ năng mềm như giao tiếp, lãnh đạo, làm việc nhóm, và giải quyết vấn đề.

7.3. Đạo đức và phẩm chất cá nhân

• Đạo đức nghề nghiệp

  • Trung thực và liêm khiết: Cán bộ phải là người trung thực, liêm khiết, không tham nhũng, không lợi dụng chức vụ để tư lợi cá nhân.

  • Trách nhiệm: Có tinh thần trách nhiệm cao, luôn đặt lợi ích của cộng đồng, xã hội lên hàng đầu.

• Phẩm chất cá nhân

  • Tinh thần phục vụ: Có tinh thần phục vụ nhân dân, luôn sẵn lòng lắng nghe và giải quyết các vấn đề của người dân một cách công bằng, minh bạch.

  • Thái độ làm việc: Luôn nỗ lực, cầu tiến, không ngừng học hỏi để nâng cao trình độ và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

7.4. Yêu cầu khác

• Sức khỏe: Đáp ứng các tiêu chuẩn về sức khỏe để có thể thực hiện tốt nhiệm vụ. Thường có các đợt kiểm tra sức khỏe định kỳ để đảm bảo cán bộ có đủ sức khỏe làm việc.

• Tuổi tác: Tùy thuộc vào vị trí công việc, thường có giới hạn về độ tuổi. Ví dụ, một số vị trí lãnh đạo cao cấp có thể yêu cầu độ tuổi từ 30-50, trong khi các vị trí khác có thể có giới hạn tuổi khác nhau.

• Quốc tịch: Cán bộ phải là công dân Việt Nam, trung thành với Tổ quốc và nhân dân.

Như vậy, hiểu rõ cán bộ là gì có thể dễ dàng giúp bạn phân biệt được với công chức và viên chức. Cán bộ là vị trí mà nhiều người mong muốn đạt được trong sự nghiệp, Muốn trở thành cán bộ, ứng cử viên được bầu cử cần phải đáp ứng được đủ các điều kiện theo quy định hiện hành.