Khó khăn nghề phiên dịch và những cách giải quyết chắc chắn bạn cần biết

1. Khái quát về nghề phiên dịch

Phiên dịch viên là những người làm nhiệm vụ truyền tải các thông tin từ ngôn ngữ này sang một ngôn ngữ khác. Trong đó, ngôn ngữ cần dịch gọi là ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ cần được dịch sang chính là ngôn ngữ đích.

Vai trò của phiên dịch viên rất quan trọng vì nhờ họ mà những người nói các ngôn ngữ khác nhau hiểu được và giao tiếp được với nhau. Từ đó, người tham gia giao tiếp có thể đưa ra quyết định, cách ứng xử cho phù hợp dành cho đối phương. Đây được coi là một ngành nghề có quyết định rất lớn đến hòa hợp chính trị, văn hóa giữa các quốc gia.

Theo báo cáo từ Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TP. HCM, giai đoạn từ 2017 – 2025, mỗi năm thị trường cần thêm 1.000 biên và phiên dịch viên. Các doanh nghiệp cần tuyển phiên dịch làm việc cho văn phòng tại Việt Nam không chỉ là ngôn ngữ tiếng Anh mà Nhật, Hàn, Trung cũng tăng trưởng mạnh mẽ. Điều này cho thấy nhu cầu tuyển dụng nghề phiên dịch đang rất cao, nhưng những khó khăn nghề phiên dịch khiến nhiều sinh viên gặp trở ngại khi tìm việc làm phiên dịch.

2. Những khó khăn nghề phiên dịch

Bên cạnh những tiềm năng và cơ hội phát triển, nghề phiên dịch viên cũng có nhiều khó khăn. Nếu theo đuổi ngành này, bạn cần đối mặt với những điều sau:

2.1. Khó khăn về ngôn ngữ

Khó khăn nghề phiên dịch đầu tiên phải kể đến vấn đề về ngôn ngữ. Bạn phải thành thạo ngoại ngữ mới có thể trở thành một phiên dịch viên giỏi. Theo nghề này, các bạn phiên dịch viên phải có kiến thức đa dạng, am hiểu nhiều khía cạnh của cuộc sống. Có như vậy, bạn mới có thể phiên dịch những vấn đề có thể không phải là sở trường của mình. Khi không đủ kiến thức về ngôn ngữ và văn hóa, phiên dịch viên có thể trở thành trò cười và khó tồn tại trong môi trường công việc cạnh tranh như ngành nghề này.

Các phiên dịch viên thường khó có thể truyền đạt ý nghĩa chính xác tuyệt đối vì sự khác biệt về ngữ nghĩa và văn phong. Muốn phiên dịch trôi chảy, chất lượng tốt, bạn cần có khả năng đoán được điều tiếp theo mà người cần phiên dịch sẽ nói.

Nếu nắm bắt được tâm lý, cảm xúc của người nói từ ánh mắt đến cử chỉ và thái độ, bạn mới có thể dịch được chính xác. Đồng thời, điều này cũng giúp cho các phiên dịch viên có thể lựa chọn đúng từ, đúng giọng điệu cho ngôn ngữ đích.

2.2. Khó khăn về kiến thức chuyên môn

Ngoài vấn đề ngôn ngữ, khó khăn nghề phiên dịch còn đến từ lĩnh vực chuyên môn đa dạng của ngành này. Các phiên dịch viên cần có kiến thức chuyên môn về ngành nghề được dịch, để có thể dịch sát nghĩa nhất của những từ “lóng”, thuật ngữ chuyên ngành. Một mẹo nhỏ trong quá trình phiên dịch mà phiên dịch viên có thể áp dụng khi gặp những từ “lóng”, thuật ngữ chuyên ngành là hỏi trực tiếp người nói xem từ “lóng”, thuật ngữ chuyên ngành đó là gì. Từ đó, có thể dịch sát nghĩa nhất, giúp người nghe có thể hiểu một cách dễ dàng.

Các phiên dịch viên cũng cần cập nhật kiến thức thường xuyên để theo kịp những thuật ngữ chuyên ngành và xu hướng mới. Nếu nắm bắt được các thuật ngữ chuyên ngành, từ “lóng” mới, sẽ giúp phiên dịch viên giảm thời gian dịch và khách hàng cũng sẽ hài lòng hơn.

Khi gặp khách hàng, phiên dịch viên có thể hỏi trực tiếp các từ ngữ chuyên ngành, từ “lóng” của ngành và ý nghĩa của những từ đó trước để dùng trong các trường hợp phiên dịch theo loại hình dịch đồng thời, dịch liên tiếp. Vì với 2 loại hình dịch này, phiên dịch viên sẽ không có thời gian để hỏi người nói xem từ “lóng”, từ chuyên ngành đó có ý nghĩa như thế nào.

2.3. Khó khăn do áp lực công việc

Công việc nào cũng có áp lực và phiên dịch viên lại là nghề áp lực cao. Những người làm nghề này thường chịu sức ép từ nhiều phía ví dụ như sức ép, căng thẳng của việc dịch song song, dịch đuổi và sức ép từ kiến thức, thông tin mới. Bạn phải dịch thật chính xác, đúng ý người nói hay người viết thành một bản dịch hấp dẫn, có duyên và dễ tiếp cận.

Biên dịch viên phải tập trung cao độ để ghi nhớ đầy đủ những nội dung cần thiết, sau đó truyền tải chính xác hàm ý đến người nghe nhưng phải đảm bảo lời văn trôi chảy, trau chuốt, đúng ngữ pháp. Khả năng phản xạ, xử lý tình huống khiến các phiên dịch viên chịu những áp lực không hề nhỏ.

Một phiên dịch viên chất lượng là người không tự ý thay đổi, chỉnh sửa lời nói, câu văn khi chưa được cho phép vì dễ dẫn đến làm người nghe hiểu sai ý. Đây là một lỗi vô cùng nghiêm trọng yêu cầu bạn phải có tính kỷ luật cao. Bất cứ sai lầm nào khi phiên dịch đều rất có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.

2.4. Khó khăn về giao tiếp và văn hóa

Theo đuổi nghề phiên dịch, bạn sẽ có thể gặp một số khó khăn về vấn đề văn hóa giao tiếp, phong tục tập quán của các nước. Chỉ khi hiểu được rõ vấn đề và ẩn ý sâu xa của cuộc nói chuyện, bạn mới có thể lựa chọn ngôn ngữ, thái độ phù hợp khi phiên dịch.

Phiên dịch viên là cầu nối giao tiếp giữa những người bất đồng ngôn ngữ của nền văn hóa khác nhau, do đó bạn cần hiểu tâm lý của đối phương mới có thể truyền tải thái độ, cảm xúc những thông điệp họ muốn gửi gắm. Nhiều phiên dịch viên gặp khó khăn khi kết hợp giao tiếp và ngôn ngữ cơ thể khi nói chuyện với những người nói ngôn ngữ khác.

Cách ứng xử, sử dụng từ ngữ là sự phản ánh về văn hóa con người, xã hội hiện tại của quốc gia đó. Sự hiểu biết này sẽ cho phép bạn phiên dịch chính xác hơn từng câu chữ ở những thời điểm nhất định, tránh dùng những từ ngữ bôi nhọ, xúc phạm nền văn hóa quốc gia. Ngôn ngữ chính là vũ khí sắc bén để con người có thể chiến đấu nên hãy dùng nó một cách khéo léo nhất.

3. Cách giải quyết khó khăn nghề phiên dịch

Đối diện với các khó khăn nghề phiên dịch, bạn cần chuẩn bị sẵn cho mình những kỹ năng mềm, kỹ năng cứng đề có thể xử lý tình huống dễ dàng. Dưới đây là những cách giải pháp khắc phục vấn đề:

3.1. Nâng cao kỹ năng ngôn ngữ

Tham gia các khóa học nâng cao là sự lựa chọn khá tốt dành cho các phiên dịch viên để cải thiện khả năng ngôn ngữ, xây dựng vốn từ vựng tốt. Tại lớp học, bạn không chỉ được trau dồi thêm kiến thức về ngoại ngữ mà còn hiểu thêm được nền văn hóa, kinh tế, chính trị của các quốc gia.

Thực hành thường xuyên cũng là cách giúp ích cho các phiên dịch viên vì rèn luyện nhiều bạn có thể gặp được các tình huống phát sinh, từ đó khả năng ngôn ngữ, từ vựng cũng tốt hơn. Ngoài ra, thực hành cũng giúp cho các phiên dịch có thể phát âm chuẩn, chính xác, dễ hiểu hơn.

3.2. Tìm hiểu kiến thức chuyên môn

Nhiều dịch giả thường chọn đọc nhiều tài liệu, sách báo để tích lũy thêm kiến thức chuyên môn ở ngôn ngữ thế mạnh của mình. Từ đó, bạn sẽ nắm vững từng thuật ngữ chuyên ngành giúp ích trong quá trình dịch thuật.

Ngoài ra, việc tham khảo ý kiến của các chuyên gia lĩnh vực, chuyên ngành đó sẽ giúp các phiên dịch viên hiểu được rõ ràng, chính xác từ vựng mình cần tìm hiểu.

3.3. Quản lý áp lực công việc

Kỹ năng quản lý thời gian giúp cho bạn giải quyết vấn đề khó khăn nghề phiên dịch. Theo đó, những áp lực từ công việc có thể được xử lý nhanh chóng. Đặc biệt, trong lĩnh vực dịch thuật, nếu biết sắp xếp thời gian, câu chữ hợp lý, bạn có thể dịch rất trôi chảy.

Ngoài ra, các phiên dịch viên cần thực hành các phương pháp giảm stress, tránh khỏi tình trạng căng thẳng, từ đó giúp công việc hiệu quả hơn.

3.4. Phát triển kỹ năng giao tiếp và văn hóa

Đối với khó khăn nghề phiên dịch về vấn đề giao tiếp và văn hóa, các phiên dịch viên cần học hỏi thêm các kiến thức về tập tục của các nước. Phát triển các kỹ năng giao tiếp phù hợp cùng sự am hiểu về văn hóa sẽ khiến bạn không bất ngờ, khó hiểu trước những cách hành xử khác biệt, lạ lẫm.

Việc tham gia các hoạt động giao lưu văn hóa cũng giúp ích rất lớn cho các phiên dịch viên. Bạn có thể trau dồi được nhiều kiến thức mới, độc đáo, thú vị, từ đó có thể đối phó với những tình huống phát sinh dễ dàng trong khi phiên dịch nếu đã trải nghiệm qua.

Nhìn chung, những khó khăn nghề phiên dịch là vấn đề mà hầu hết các sinh viên đều gặp phải khi mới tốt nghiệp ra trường và thử sức với lĩnh vực ngành nghề này. Giải pháp dành cho bạn chính là tìm hiểu những vấn đề bản thân gặp phải từ đó có cách giải quyết phù hợp, giúp bản thân có thể phát triển nghề nghiệp, công việc thuận lợi hơn. Ngoài các công việc liên quan đến ngành phiên dịch, website Job3s.com.vn còn cung cấp rất nhiều tin tuyển dụng việc làm đa dạng ngành khác, truy cập ngay để tìm công việc phù hợp với bản thân nhé!