Ngành hàng hải là gì? Học gì và ra trường làm gì?
1. Ngành hàng hải là gì?
Ngành hàng hải là ngành học chuyên đào tạo, cung cấp những kiến thức liên quan đến hàng hải bao gồm: Luật thương mại biển, quản lý hàng hải, khoa học hàng hải, nghiệp vụ khai thác cảng biển, logistic, lắp đặt, vận hành và sửa chữa tàu biển…
Vai trò của ngành hàng hải cực kỳ quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế biển, trong vận tải quốc tế, logistics và thương mại toàn cầu. Có hơn 90% hàng hóa xuất khẩu hiện nay đều theo đường vận tải biển đi nhiều vùng miền và các quốc gia. Nhà nước hiện mở rộng nhiều cảng biển cùng với các chính sách ưu đãi giúp ngành hàng hải có nhiều cơ hội phát triển.
Nhu cầu tuyển dụng việc làm hàng hải ngày càng tăng cao từ nhiều năm nay, tạo nhiều cơ hội việc làm với mức lương hấp dẫn cho các sinh viên theo học. Các ứng viên có thể lựa chọn việc làm hàng hải trên bờ hoặc trên tàu tùy vào nhu cầu cá nhân nhưng mức thu nhập có thể chênh lệch nhau.
2. Ngành hàng hải học những gì?
Hàng hải là một ngành học có nhiều chuyên ngành khác nhau. Tùy vào sở thích cá nhân và nhu cầu của bản thân, bạn có thể lựa chọn ngành học phù hợp. Sinh viên sẽ được đào tạo bài bản từ kiến thức cơ bản đến những kiến thức chuyên sâu.

Một số ngành học cụ thể:
- Khoa học hàng hải: Giúp sinh viên có những kiến thức, nghiệp vụ liên quan đến khai thác cảng biển, cứu nạn cứu hộ trên biển, các dịch vụ bảo hiểm và xây dựng cảng biển.
- Khoa học kinh tế hàng hải: Sinh viên có thể học các kiến thức liên quan đến luật hàng hải, thương mại hàng hải và logistics…
- Khoa học điều khiển tàu là ngành học cung cấp các kiến thức và kỹ năng để sinh viên có thể điều khiển các loại tàu biển, nghiên cứu phát triển hoặc sửa chữa lỗi kỹ thuật trên tàu.
3. Các môn học thi xét tuyển ngành hàng hải
Nếu lựa chọn học ngành hàng hải, bạn cần tìm hiểu chuyên ngành mà mình muốn theo đuổi và các môn cần phải học. Dưới đây là chi tiết một số tổ hợp môn xét tuyển của ngành học này:
Tổ hợp | Môn học |
A00 | Toán – Hóa – Lý |
A01 | Toán – Anh – Lý |
D01 | Toán – Văn – Anh |
A02 | Toán – Sinh – Lý |
C01 | Văn – Toán – Lý |
D07 | Anh – Toán – Hóa |
B00 | Toán – Hóa – Sinh |
4. Học ngành hàng hải ra trường làm gì?
Theo học ngành hàng hải, sinh viên có rất nhiều cơ hội nghề nghiệp, làm việc trên tàu và trên bờ. Dưới đây là một số vị trí phổ biến:
4.1. Kỹ thuật viên đóng tàu
Kỹ thuật viên đóng tàu là những người tham gia vào quá trình lắp ráp, chế tạo, bảo trì, kiểm tra chất lượng các loại tàu. Những kỹ thuật viên này cần có khả năng đọc hiểu bản vẽ kỹ thuật, sử dụng thành thạo các dụng cụ cơ khí, các thiết bị đo đạc để thi công phần thân tàu, lắp đặt các hệ thống kỹ thuật…
Mức lương của các kỹ thuật viên đóng tàu khá ổn định thường dao động từ 7,000,000 - 15,000,000 VNĐ/tháng. Đối với những người có kinh nghiệm và kỹ năng chuyên môn, thu nhập có thể từ 15,000,000 - 25,000,000 VNĐ/tháng, tùy thuộc vào quy mô công ty.
4.2. Thuyền trưởng lái tàu biển
Thuyền trưởng lái tàu biển là người có vị trí cao nhất trên một con tàu và chịu trách nhiệm chính toàn bộ về hoạt động suốt hành trình trên biển. Công việc chính của thuyền trưởng là điều khiển và chỉ đạo hành trình của tàu, đảm bảo tuân thủ luật hàng hải quốc tế, kiểm soát hoạt động hàng hóa, quản lý sổ sách…
Mức thu nhập của thuyền trưởng lái tàu biển khá cao dao động từ 150,000,000 - 200,000,000 VNĐ/tháng, phụ thuộc vào kinh nghiệm, quy mô công ty. Ngoài ra, các thuyền trưởng sẽ có chế độ đãi ngộ và phụ cấp bên ngoài.
4.3. Kỹ sư thiết kế tàu biển, cảng biển
Kỹ sư thiết kế tàu biển là những người chịu trách nhiệm nghiên cứu, tính toán và tạo ra các bản thiết kế chi tiết cho từng loại tàu thủy. Đây là công việc đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức kỹ thuật, tư duy sáng tạo và khả năng sử dụng thành thạo các phần mềm chuyên dụng.
Mức thu nhập trung bình của kỹ sư thiết kế tàu biển thường dao động từ 10,000,000 - 50,000,000 VNĐ/tháng, phụ thuộc vào kinh nghiệm và quy mô công ty là tập đoàn hay hợp tác quốc tế.
4.4. Nhân viên quản lý khai thác cảng biển
Nhân viên quản lý khai thác cảng biển là những người chịu trách nhiệm giám sát, điều phối và đảm bảo các hoạt động ở cảng biển diễn ra nhanh chóng, hiệu quả và an toàn. Nhiệm vụ của những người này là lập kế hoạch tiếp nhận tàu ra - vào cảng, bố trí cầu bến, giám sát hoạt động xếp dỡ hàng hóa, theo dõi tiến độ và chất lượng dịch vụ cảng.
Công việc của nhân viên quản lý khai thác cảng biển có tính chất ổn định. Mức lương trung bình mà bạn có thể nhận được dao động từ 10,000,000 - 15,000,000 VNĐ/tháng. Nếu có trình độ chuyên môn và kinh nghiệm lâu năm, bạn có thể thăng tiến lên vị trí như trưởng ca, quản lý khai thác hoặc điều hành cảng.

4.5. Chuyên viên kỹ thuật và an toàn hàng hải
Chuyên viên kỹ thuật và an toàn hàng hải là những người có nhiệm vụ giám sát, đánh giá và đảm bảo các hoạt động hàng hải - từ tàu biển đến cảng biển, tuân thủ đúng các quy định về kỹ thuật, an toàn và môi trường. Công việc chính của những người này là kiểm tra điều kiện kỹ thuật, sửa chữa tàu, đánh giá rủi ro an toàn trong quá trình vận hành, xếp dỡ hàng hóa.
Về thu nhập, mức lương trung bình của chuyên viên kỹ thuật thường dao động từ 10,000,000 - 20,000,000 VNĐ/tháng, có thể cao hơn nếu làm việc trong môi trường quốc tế, các công ty nước ngoài.
5. Công việc của nghề hàng hải
Tùy vào chuyên ngành và vị trí cụ thể, công việc của nghề hàng hải rất đa dạng từ việc trên tàu đến văn phòng điều hành hay các cơ quan nhà nước. Nhưng, điểm chung của ngành này là đều gắn liền với biển, tàu thuyền và logistics quốc tế. Chi tiết dưới đây:
- Vận hành, khai thác tàu biển.
- Quản lý kỹ thuật, an toàn, pháp chế tại công ty về quản lý tàu, vận tải biển.
- Thanh tra, pháp chế, chuyên viên an toàn, thủ tục, VTS tại các cảng.
- Giám sát hoạt động an toàn của tàu.
- Giám sát và điều tiết tàu hoạt động tại cảng.
- Hoa tiêu dẫn tàu tại công ty hoa tiêu.
- Quản lý vận hành, bảo dưỡng, sửa chữa hệ thống đèn biển, hệ thống tín hiệu báo hiệu luồng tàu, luồng hàng hải…
- Quản lý kỹ thuật, điều hành sản xuất tại nhà máy đóng tàu, sửa chữa tàu.
- Vận hành hoặc sửa chữa các công trình, phương tiện thuỷ, giàn khoan, công trình biển.
- Quản lý kho bãi, kế hoạch tại dự án vận hành, chuỗi cung ứng, vận tải hàng hải.
6. Trường đào tạo ngành hàng hải tốt nhất
Ngành hàng hải hiện đang có nhiều tiềm năng phát triển tại Việt Nam vì nước ta có đường bờ biển kéo dài. Nếu bạn mong muốn tìm một trường đào tạo ngành uy tín, chất lượng, dưới đây là chi tiết các cơ sở uy tín cùng điểm chuẩn và học phí năm 2024:
Khu vực | Tên trường | Ngành học | Khối tuyển sinh | Điểm chuẩn (2024) | Học phí (2024) |
Miền Bắc | Đại học Xây dựng Hà Nội | Kỹ thuật xây dựng/ Kỹ thuật Công trình thủy | A00; A01; D01; D07 | 22.5 | 263,000 - 868,500 VNĐ/tín chỉ |
Kỹ thuật xây dựng/ Kỹ thuật công trình biển | |||||
Đại học Giao thông Vận tải | Kỹ thuật xây dựng công trình thuỷ | A00; A01; D01; D07 | 21.15 | 415,625 VNĐ/tín chỉ | |
Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội | Quản lý biển | A00; A01; B00; D01 | 15 | 351,900 VNĐ/tín chỉ | |
Đại học Hàng hải Việt Nam | Kinh tế Hàng hải | A00; A01; C01; D01 | 23.5 | 471,000 VNĐ/tín chỉ | |
Khai thác máy tàu biển | 22.5 | ||||
Máy tàu thủy | 22.5 | ||||
Thiết kế tàu & công trình ngoài khơi | 21 | ||||
Đóng tàu & công trình ngoài khơi | 21 | ||||
Xây dựng công trình thủy | 20 | ||||
Kỹ thuật an toàn hàng hải | 21.5 | ||||
Luật hàng hải | 23.5 | ||||
Quản lý hàng hải | 23.75 | ||||
Kinh tế vận tải biển | 25.5 | ||||
Kinh tế vận tải thủy | 24.75 | ||||
Miền Trung | Đại học Bách Khoa – Đại học Đà Nẵng | Kỹ thuật Tàu thủy | A00; A01 | 20.15 | 23,900,000 VNĐ/năm |
Kỹ thuật xây dựng công trình thủy | 17.65 | ||||
Miền Nam | Đại học Cần Thơ | Kỹ thuật xây dựng công trình thủy | A00; A01 | 18 | 22,700,000 VNĐ/năm |
Đại học Giao thông vận tải TP. HCM | Khoa học hàng hải (chuyên ngành Điều khiển và quản lý tàu biển) | A00; A01; D01; D07 | 16 | 18,150,000 VNĐ/năm | |
Khoa học hàng hải (chuyên ngành Khai thác máy tàu thủy và quản lý kỹ thuật) | 16 | ||||
Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia TP HCM | (Song ngành) Tàu thủy - Hàng không | A00; A01 | 75.38 (Xét tuyển kết hợp) | 29,000,000 VNĐ/năm |
Lưu ý: Thông tin trên chỉ có tính chất tham khảo, bạn có thể truy cập vào website của trường để có tin tức chính xác nhất.
7. Yêu cầu và kỹ năng của nghề hàng hải
Ngành hàng hải là một lĩnh vực đặc thù, mang tính quốc tế cao, liên quan đến hoạt động vận tải biển, quản lý tàu và cảng, kỹ thuật hàng hải, nên đi kèm với những yêu cầu khắt khe cả về thể chất, kỹ năng lẫn tinh thần trách nhiệm. Dưới đây là những yêu cầu cơ bản đối với người theo đuổi ngành này:

- Kiến thức chuyên môn vững: Người làm trong lĩnh vực hàng hải cần nắm chắc các kiến thức về điều khiển tàu biển, kỹ thuật máy tàu thủy, hàng hải quốc tế, luật biển... Sử dụng thành thạo các thiết bị điều hướng, bản đồ hải đồ và cách khai thác cảng biển là điều rất cần.
- Chứng chỉ chuyên môn bắt buộc: Ngoài bằng cấp đại học - cao đẳng, những người học ngành hàng hải cần chứng chỉ quốc tế như STCW, chứng chỉ an toàn, sơ cấp cứu, cứu sinh, PCCC...
- Trình độ ngoại ngữ tốt: Tiếng Anh là kỹ năng không thể thiếu đối với các ứng viên ngành hàng hải. Nếu làm việc với hãng tàu nước ngoài, cơ quan đăng kiểm, bạn cần đọc hiểu tài liệu kỹ thuật, giao tiếp với đối tác đa quốc gia.
- Sức khỏe, thể lực tốt: Làm việc trên tàu có thể phải xa đất liền nhiều tháng, làm trong môi trường khắc nghiệt, các ứng viên lĩnh vực này cần có thể trạng tốt, không mắc bệnh tim mạch, hô hấp, thần kinh.
- Kỷ luật, trách nhiệm, bản lĩnh: Ngành hàng hải yêu cầu sự nghiêm túc, tuân thủ đúng quy trình và chịu áp lực cao. Những người làm việc trên tàu cần có tinh thần trách nhiệm vì liên quan đến tính mạng con người và tài sản.
- Chịu được sự xa cách, thay đổi môi trường: Những người làm ngành hàng hải cần phải chấp nhận làm việc xa nhà trong thời gian dài. Ngoài ra, vì cần làm việc với người nước ngoài hoặc thủy thủ đoàn đến từ nhiều vùng khác nhau nên cần sự linh hoạt, khả năng thích nghi.
Tóm lại, ngành hàng hải là ngành có yêu cầu khá khắt khe về chuyên môn cũng như kỹ năng nghề nghiệp. Bạn có thể nhận được mức thu nhập khá nếu theo đuổi ngành này nhưng lại phải chịu cảnh thường xuyên xa nhà do yêu cầu công việc. Nếu muốn tìm việc làm hàng hải, ứng viên có thể truy cập Job3s.com.vn để có thông tin mới nhất.