Kế toán giá thành sản xuất là gì? Phân loại, mô tả công việc và mức lương hấp dẫn

1. Kế toán giá thành sản xuất là gì? Vai trò của kế toán giá thành

Kế toán giá thành đảm nhận nhiệm vụ xác định các khoản chi phí thực tế tạo nên giá trị sản phẩm, đồng thời tính toán chi phí sản xuất cho từng sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp. Đây là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp định mức giá bán phù hợp, đảm bảo lợi nhuận và tối ưu hiệu quả hoạt động kinh doanh.

Trong cùng một bộ phận kế toán, kế toán giá thành thường dễ nhầm lẫn với kế toán chi phí vì hai vị trí này đều có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Tuy nhiên, kế toán chi phí tập trung vào việc ghi nhận và hạch toán chi phí phát sinh trong doanh nghiệp, còn với kế toán giá thành chủ yếu theo dõi, phân tích chi phí sản xuất của từng sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể để xác định giá thành chính xác. Mỗi một vị trí kế toán trong doanh nghiệp đều đảm nhiệm các vai trò quan trọng trong phòng kế toán. Dưới đây là vai trò cụ thể:

Kế toán giá thành đảm nhiệm việc quản lý, giám sát và hỗ trợ nhân viên làm việc hạch toán chi phí cho các bộ phận kế toán liên quan như kế toán kho và kế toán tiền lương, nhằm đảm bảo mọi khoản chi phí được ghi nhận đầy đủ và chính xác.

Bên cạnh đó, kế toán giá thành thực hiện tính toán các chỉ tiêu về chi phí và giá thành, góp phần cung cấp dữ liệu quan trọng cho Kế toán trưởng hoặc Kế toán tổng hợp trong quá trình lập báo cáo lãi lỗ.

Vai trò đối với các phòng liên quan khác:

Kế toán giá thành có sự phối hợp chặt chẽ với nhiều phòng ban trong doanh nghiệp. Cụ thể, họ cần thu thập dữ liệu từ các bộ phận như sản xuất, kinh doanh và kho vận để xác định chi phí phát sinh, đồng thời đánh giá mức độ hiệu quả của từng hoạt động. Dựa trên những phân tích này, kế toán giá thành có thể đưa ra các đề xuất cho ban lãnh đạo nhằm tối ưu hóa quy trình, cắt giảm chi phí và giảm giá thành sản phẩm.

2. Mức lương của việc làm kế toán giá thành sản xuất

Mức lương của kế toán giá thành sản xuất phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kinh nghiệm, quy mô doanh nghiệp, ngành nghề sản xuất và khu vực làm việc. Dưới đây là mức lương trung bình cho vị trí kế toán này tại Việt Nam:

Mức lương theo kinh nghiệm:

Mức lương theo cấp bậc:

3. Mô tả công việc của việc làm kế toán giá thành sản xuất

Nhiệm vụ chính mà kế toán giá thành sản xuất cần đảm nhiệm chính là tính được chính xác giá thành sản phẩm, đồng thời đề xuất giải pháp khắc phục những hạn chế và tận dụng tối đa các lợi thế từ dữ liệu thu thập được. Để tính toán giá thành một cách hiệu quả, kế toán giá thành cần thực hiện các công việc sau:

3.1. Tính toán giá thành sản phẩm

Tổng hợp tất cả các khoản chi phí chung cho nguyên vật liệu, chi phí khấu trừ các tài sản cố định, công cụ dụng cụ trả trước, chi phí điện nước nhằm làm căn cứ xác định giá thành sản phẩm.

Dựa trên các yếu tố chi phí cấu thành, tiến hành tính toán giá thành theo các phương pháp: giá thành kế hoạch, giá thành định mức và giá thành thực tế.

Giám sát và quản lý giá thành của từng sản phẩm theo từng đơn hàng sản xuất, đồng thời điều chỉnh giá thành khi có biến động về chi phí.

3.2. Hạch toán về tài khoản kế toán

Thực hiện hạch toán cho các tài khoản kế toán liên quan đến giá thành theo phương pháp kế toán mà doanh nghiệp áp dụng.

Phân tích và đánh giá khối lượng sản phẩm còn lại một cách hợp lý, đảm bảo dữ liệu chính xác để hạch toán giá thành sản xuất trong kỳ đầy đủ và hiệu quả.

3.3 Lập các báo cáo phân tích

Tổng hợp và phân tích hiệu quả sản xuất theo từng đơn hàng bằng cách so sánh giá thành thực tế với giá thành kế hoạch. Thực hiện lập các báo cáo bao gồm như sau:

• Báo cáo hoạt động sản xuất: Nhu cầu và mức sử dụng nguyên vật liệu, tồn kho theo chỉ tiêu đơn hàng.

• Báo cáo giá thành: Giá thành theo sản phẩm, đơn hàng, bảng tổng hợp chi phí giá thành.

• Báo cáo chi phí sản xuất: Tính toán và phân bổ khấu hao tài sản cố định, công cụ dụng cụ, chi phí trả trước ngắn hạn và dài hạn; tổng hợp và chi tiết tiền lương, chi phí chung và khoản mục phí.

• Báo cáo tiến độ đơn hàng: Theo dõi và đánh giá tình trạng thực hiện đơn hàng.

3.4. Một số công việc khác

• Giám sát chi tiết quá trình nhập – xuất nguyên vật liệu và thành phẩm hàng ngày. Kiểm tra và cập nhật phiếu nhập, xuất kho, đảm bảo số lượng và đơn giá khớp với đơn đặt hàng đã được phê duyệt.

• Theo dõi mức độ hao hụt chi phí nguyên vật liệu và đảm bảo tuân thủ đúng định mức quy định.

• Đào tạo và hỗ trợ nhân viên thực hiện các công việc liên quan tới nghiệp vụ chi phí sản xuất và quản lý hàng tồn kho.

• Phối hợp với kế toán tổng hợp để hoàn thiện bảng phân tích và báo cáo lãi lỗ.

• Sắp xếp, lưu trữ cẩn thận các chứng từ, sổ sách kế toán có liên quan.

• Làm việc chặt chẽ với bộ phận thu mua để khảo sát giá nguyên vật liệu và hàng hóa, giúp doanh nghiệp có kế hoạch điều chỉnh phù hợp nhằm tối ưu hóa doanh thu và lợi nhuận.

4. Phân loại các loại giá thành sản phẩm và phương pháp tính

Phân loại và áp dụng các phương pháp tính giá thành sản phẩm là bước quan trọng trong việc xác định chi phí sản xuất nhằm đưa ra giá thành cuối cùng. Việc này giúp doanh nghiệp kiểm soát chi phí hiệu quả và thiết lập mức giá bán phù hợp, đảm bảo tính cạnh tranh trên thị trường.

4.1 Các loại giá thành sản phẩm

Phân loại giá thành dựa vào thời điểm tính, gồm có 3 loại chính:

• Giá thành kế hoạch

• Giá thành thực tế

• Giá thành định mức

Phân loại giá thành theo phạm vi chi phí, bao gồm có 2 loại chính:

• Giá thành sản xuất

• Giá thành tiêu thụ

4.2. Phương pháp tính giá thành sản phẩm

Do sự khác biệt giữa đối tượng kế toán chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành, phương pháp kế toán chi phí và phương pháp tính giá thành sản phẩm cũng được phân định rõ ràng. Dưới đây là các phương pháp phổ biến để xác định giá thành sản phẩm:

Phương pháp tính giá thành trực tiếp:

Phương pháp tính giá thành trực tiếp phù hợp với doanh nghiệp sản xuất đơn giản, ít mặt hàng, sản lượng lớn và chu kỳ sản xuất ngắn. Ưu điểm là dễ hạch toán, nhưng hạn chế khi chỉ áp dụng hiệu quả cho doanh nghiệp có ít loại sản phẩm hoặc sản xuất độc quyền một mặt hàng.

Phương pháp tính giá thành theo tỷ lệ (định mức):

Phương pháp tính giá thành tỷ lệ (định mức) được doanh nghiệp áp dụng trong việc thực hiện các quy trình sản xuất nhiều sản phẩm cùng loại nhưng khác quy cách, như may mặc, dệt kim, cơ khí. Dựa trên tỷ lệ giữa chi phí thực tế và chi phí kế hoạch, kế toán xác định giá thành đơn vị và tổng giá thành từng loại sản phẩm, giúp giảm khối lượng hạch toán.

Phương pháp tính theo giá thành theo hệ số:

Phương pháp tính giá thành hệ số áp dụng cho doanh nghiệp dùng chung nguyên liệu và nguồn lao động để sản xuất nhiều loại sản phẩm, nhưng chi phí từng loại sản phẩm không tách riêng mà cần tập hợp lại. Các sản phẩm được quy đổi về một đơn vị chuẩn theo hệ số xác định trước để tính giá thành.

Phân giá thành nửa thành phẩm

Phương pháp phân bước giá thành nửa thành phẩm được áp dụng cho doanh nghiệp có quy trình sản xuất nhiều công đoạn nối tiếp, mỗi công đoạn tạo ra một bán thành phẩm. Chi phí được tổng hợp theo từng giai đoạn, giúp xác định giá thành cho từng bán thành phẩm trung gian và sản phẩm hoàn chỉnh ở công đoạn cuối.

Tính giá thành sản phẩm theo đơn đặt hàng

Phương pháp tính giá thành sản phẩm theo đơn đặt hàng phù hợp với doanh nghiệp sản xuất với quy trình sản xuất theo đơn chiếc hoặc theo lô yêu cầu khách hàng. Với phương pháp này thì giá thành được xác định riêng cho từng đơn hàng, đòi hỏi kế toán chi phí phải ghi nhận chi tiết theo từng đơn cụ thể.

Phương pháp loại trừ các sản phẩm phụ

Phương pháp loại trừ sản phẩm phụ là phương pháp tính được áp dụng cho doanh nghiệp thực hiện trong cùng một quy trình sản xuất tạo ra cả sản phẩm chính và sản phẩm phụ. Doanh nghiệp sẽ loại trừ giá trị sản phẩm phụ khỏi tổng chi phí sản xuất để tính giá thành sản phẩm chính chính xác hơn.

Lưu ý: Giá trị sản phẩm phụ có thể được xác định theo các phương pháp sau:

• Giá trị có thể sử dụng được.

• Giá ước tính.

• Giá kế hoạch.

• Giá nguyên liệu ban đầu.

5. Yêu cầu trình độ, kỹ năng của kế toán giá thành sản xuất

Kế toán giá thành là vị trí quan trọng, đòi hỏi kiến thức chuyên môn vững chắc. Tùy theo quy mô và tính chất công việc, yêu cầu tuyển dụng sẽ khác nhau, nhưng nhìn chung thường bao gồm:

• Bằng cấp chuyên môn: Tốt nghiệp Cao đẳng/Đại học chuyên ngành Kế toán, Tài chính, Kiểm toán hoặc lĩnh vực liên quan. Ứng viên trái ngành có thể cần chứng chỉ như CPA, CFA, CMA, CIA, ACCA,...

• Kiến thức kế toán và tài chính: Hiểu rõ nguyên tắc kế toán, phương pháp tính giá thành, tổng hợp số liệu và lập báo cáo tài chính.

• Chính sách kế toán: Nắm vững quy định kế toán, chế độ kế toán tồn kho và kế toán quản trị.

• Quy trình sản xuất: Am hiểu quy trình sản xuất từ nguyên liệu đến thành phẩm.

• Phần mềm kế toán: Thành thạo các phần mềm kế toán phổ biến để tính giá thành chính xác.

• Kinh nghiệm: Ưu tiên với các ứng viên có ít nhất 6 tháng kinh nghiệm ở vị trí tương đương.

Kế toán giá thành sản xuất là bộ phận giữa vai trò quan trọng trong việc kiểm soát chi phí và tối ưu hóa lợi nhuận cho doanh nghiệp. Để trở thành một kế toán giá thành giỏi, bạn cần có kiến thức chuyên môn tốt và sử dụng thành thạo các phần mềm kế toán tài chính. Nếu bạn đang tìm kiếm cơ hội việc làm kế toán, đặc biệt trong lĩnh vực kế toán giá thành sản xuất, hãy cập nhật trang tuyển dụng Job3s.com.vn để nắm bắt những vị trí hấp dẫn trong ngành này nhé.